II
Temat: Maszyny zmieniają świat,
czyli o rewolucji przemysłowej.
s. 6 - 9
1. Rewolucja przemysłowa to “szybkie, gwałtowne” zmiany w technice, przemyśle i stylu życia ludzi (1750 – 1850) poł. XVIII w. – poł. XIX w.
2. Zasada działania maszyny parowej.
Prototypem maszyny parowej była bania Herona.
3. Zastosowanie maszyny parowej:
- tartaki,
- kolej, lokomotywa,
- silnik parowy w rolnictwie,
- pojazdy parowe,
- parostatki,
- papiernie,
- drukarnie,
- kopalnie,
- manufaktury,
- lokomobila – lokomotywa na kołach.
4. Komunikacja: drogi bite, linie kolejowe, kolej, mosty, wiadukty, tunele.
5. 1827 r. (I poł. XIX w.) budowa drogi bitej Berlin – Królewiec przez Czersk,
1873 r. ( II poł. XIX w.) budowa linii kolejowej Chojnice – Tczew przez Czersk.
Zadanie domowe Pisemnie odpowiedz na pytanie:
Co zawdzięczamy maszynie parowej?
III
Temat: Ochrona własności prywatnej, czyli jak powstał kapitalizm?
s. 9 – 12
1. Kapitał to suma pieniędzy, jakaś wartość, umiejętność, pomysł, które wydaje się (inwestuje) celem zarobienia, uzyskania zysku.
2. Kapitalizm, kapitał pochodzi z języka łacińskiego “caput” – głowa.
Kapitalizm to system gospodarczy oparty na własności prywatnej i konkurencji, gdzie celem działania jest osiągnięcie zysku.
3. W fabrykach pracowali robotnicy, dawni chłopi ze wsi, otrzymywali wynagrodzenie za pracę (najemną).
4. Warunki pracy w fabryce:
- długi czas pracy,
- złe warunki pracy, brak bezpieczeństwa,
- niskie płace,
- praca dzieci i kobiet,
- brak opieki medycznej,
- krótkie przerwy na odpoczynek,
- brak ubezpieczeń, rent, emerytur, odszkodowań.
5. Niezadowoleni robotnicy organizowali strajki czyli powstrzymywali się od pracy oraz zakładali kasy oporu i pomocy wzajemnej.
Zadanie domowe
Podr. s. 12 – 13
Kim byli socjaliści utopijni i socjaliści rewolucyjni?
IV
Temat: Kapitalizm a socjalizm, czyli jak pomóc robotnikom?
s. 12 - 13
Socjalizm – z j. łacińskiego socius – - wspólny.
Komunizm – z j. łacińskiego komunis – wspólnota, jedność [Komunia Święta – wspólnota z Bogiem]
[własność komunalna – miejska, należąca do wspólnoty miejskiej]
Socjaliści utopijni – chcieli zniesienia własności prywatnej, apelowali do dobrego serca kapitalistów, chcieli nowego, sprawiedliwego społeczeństwa, chcieli tworzenia wspólnot ludzkich (razem pracujemy i razem dzielimy efekty pracy).
Socjaliści rewolucyjni – dążyli do obalenia kapitalizmu przy pomocy światowej rewolucji.
kapitaliści całego świata robotnicy całego świata
rewolucja = wojna = terroryzm
ewolucja rewolucja
Socjaliści rewolucyjni: Karol Marks i Fryderyk Engels ( Włodzimierz Lenin, Józef Stalin).
V/VI
Temat: “Bić się czy nie bić”, czyli postawy Polaków wobec zaborców.
s. 13 – 18
1. 1772 r. I rozbiór Polski
1793 r. II rozbiór
1795 r. III rozbiór Polski – upadek państwa
2. Rozbiorów dokonały: Rosja, Austria i Prusy.
3. Nasze ziemie (Czersk i okolice) znalazły się pod zaborem pruskim.
4. Część Polaków liczyła na pomoc Francuzów i Napoleona Bonaparte.
Księstwo Warszawskie utworzone przez Napoleona było namiastką państwa polskiego (1807 r.)
[I poł. XIX w.]
5. Po klęsce Napoleona Księstwo Warszawskie upadło. Zwycięzcy na Kongresie Wiedeńskim podzielili ziemie polskie:
- Wielkie Księstwo Poznańskie – do Prus,
- Wolne Miasto Kraków - “pod opieką” zaborców,
- Krolestwo Polskie – do Rosji
car rosyjski królem polskim.
6. Postawy Polaków wobec zaborców: - zadanie domowe
Podr. s. 16
I. pogodzenie się z zaborami, gotowość wynarodowienia się,
II. chcieli jakoś żyć pod zaborem nie widząc na razie możliwości jego zrzucenia,
III. chcieli spiskować i walczyć o niepodległość wszelkimi sposobami.
7. Kim był bohater romatyczny?
Bohater romantyczny to człowiek wrażliwy, ideowy, gotowy poświęcić życie, osobiste szczęście dla idei i innych ludzi.
VII
Temat: Spisek podchorążych, czyli blaski i cienie Powstania Listopadowego.
s. 18 – 20
1. W Królestwie Polskim (zabór rosyjski) łamano prawo, wywołując opór Polaków.
2. Sprzysiężenie Podchorążych Piotra Wysockiego chciało wywołać powstanie i wywalczyć niepodległość. Nie przygotowali planu powstania.
3. Noc Listopadowa 29/30 XI 1830r
Powstańców poparła najbiedniejsza ludność Warszawy.
4. Sejm uznał powstanie za narodowe, a cara Mikołaja pozbawił tronu polskiego.
5. Wojna polsko – rosyjska
- bp Stoczkiem “+”
- bp Olszynką Grochowską “+”
- bp Wawrem “+”
- bp Dębem Wielkim “+”
- bp Iganiami “+”
- bp Ostrołęką “-“
- obrona i upadek Warszawy
(W-wy) – koniec powstania.
Zadanie domowe
Przepisz treść tablicy pamiątkowej, znajdującej się na budynku Urzędu Miejskiego
w Czersku i podaj przyczynę jej umieszczenia.
VIII
Temat: Dlaczego Powstanie Listopadowe upadło – znaczenie powstania.
s. 20 - 21
1. Przyczyny klęski Powstania Listopadowego:
- źle przygotowane powstanie,
- przywódcy cywilni nie chcieli powstania,
- błędy generałów,
- przewaga Rosjan,
- brak wiary w zwycięstwo.
2. Powstanie Listopadowe wzmocniło w Polakach dążenie do niepodległości – znaczenie powstania.
3. Represje po powstaniu:
- wywózki na Syberię,
- wcielenie do armii rosyjskiej,
- kara śmierci,
- kara więzienia,
- konfiskata majątków,
- likwidacja języka polskiego – rusyfikacja,
- karne kontrybucje,
- likwidacja odrębności Królestwa Polskiego,
- zbudowanie w W-wie cytadeli, umieszczenie tam garnizonu wojska rosyjskiego na koszt miasta,
- likwidacja armii polskiej,
- Wielka Emigracja (ok. 10 tysięcy wykształconych Polaków uciekło
z kraju).
IX
Temat: Polacy w Wiośnie Ludów 1848 – 1849.
1. Wiosna Ludów to ruchy rewolucyjne, społeczne ludów i narodów europejskich.
2. Czego domagano się?
- burżuazja – swobody gospodarowania, wolnego rynku, niższych podatków, bezpieczeństwa,
- robotnicy – lepszych warunków pracy i płacy,
- chłopi – chcieli ziemię na własność, wolności osobistej
i zniesienia resztek feudalizmu,
- inteligencja, patrioci – język ojczysty w szkołach, urzędach,
- demokraci – przestrzeganie prawa, prawa obywatelskie, konstytucja,
- Polacy- niepodległości,
- Niemcy – zjednoczenia,
- Włosi – niepodległości i zjednoczenia,
- Węgrzy – niepodległości.
3. W 1846 r. w Krakowie wybuchło Powstanie Krakowskie.
- poruszono sprawę chłopską – ziemi na własność, zniesienia feudalizmu,
- Kraków włączono do Austrii.
4. Polacy walczyli w Wiośnie Ludów w zaborach: pruskim i austriackim.
5. Polacy walczyli w wielu krajach europejskich “Za waszą i naszą wolność”.
6. W zaborze rosyjskim Polacy po klęsce Powastania Listopadowego nie myśleli o kolejnym powstaniu.
7. W wyniku wydarzeń Wiosny Ludów część władców poszła na ustępstwa i wprowadziła prawa obywatelskie.
X/XI
Temat: W bój bez broni, czyli dzieje Powstania Styczniowego
1863 – 1864.
s. 21 – 24
1. 1863-1831= 32 lata upłynęły między powstaniami
Kolejne powstanie chcieli wywołać synowie i wnukowie powstańców listopadowych.
2. W latach 50-tych i 60- tych XIX w. organizowano w Królestwie Polskim manifestacje. Kończyły się one interwencją policji i śmiercią manifestantów.
3. Powstały organizacje tajne:
- Biali (chcieli walki o wolność w przyszłości, w dogodnym momencie),
- Czerwoni (pragnęli szybkiej walki o niepodległość).
4. Aleksander Wielopolski człowiek wykształcony, brał udział w Powstaniu Listopadowym, zwolennik współpracy z Rosją, przeciwnik kolejnego powstania, chciał poprawy położenia chłopów, chciał języka polskiego w szkołach i urzędach, chciał zrównania w prawach Polaków i Żydów.
5. Aleksander Wielopolski aby uniemożliwić powstanie zorganizował brankę (przymusowy pobór do wojska rosyjskiego na 25 lat).
6. 22 I 1863 r. Czerwoni jako Tymczasowy Rząd Narodowy wywołali powstanie:
- wydano manifest wzywający do powstania,
- zniesiono przywileje, wszyscy równi wobec prawa,
- chłopi są wolni i mają ziemię na własność.
7. Powstanie Styczniowe to walka partyzancka (ok. 1200 potyczek) :
- przeciwnik ma przewagę liczebną i w uzbrojeniu,
- my znamy teren,
- mamy poparcie miejscowej ludności,
- działamy z zaskoczenia.
8. Carat stosował wobec powstańców terror (prześladowania).
9. Romuald Traugutt był ostatnim dyktatorem powstania.
10. Przyczyny klęski powstania:
- przewaga Rosjan,
- brak uzbrojenia,
- terror cara,
- car dał polskim chłopom ziemię +
Zadanie domowe:
Jak car zemścił się na Polakach za powstanie?
XII
Temat: Piękny wiek XIX – powtórzenie materiału.
s. 4 – 24
XIII
Temat: Rosną fabryki, czyli o tym, jak się żyło w mieście Łodzi 100 lat temu.
s. 24 – 28
1. Miasto Łódź [ Lodzia, Łodzia] w XIX w. było centrum włókiennictwa.
2. W Łodzi mieszkali: Polacy, Rosjanie, Niemcy, Żydzi – cztery narody, cztery kultury.
3. Mieszkańcy miasta: s. 25 - 27
- (10)
4. Przemysłowcy łódzcy:
- J. K. Poznański,
- Ludwik Geyer, [czytaj Gejer]
- Karol Scheibler. [czytaj Szajbler]
5. Spacer ulicami miasta.
Zadanie domowe
Wyjaśnij inicjały: J. K. Poznański
J. K. Poznański – właściwie I. K. Poznański, [Izrael Kalmanowicz Poznański – Izrael syn Kalmana]
XIV
Temat: Chłopi uzyskali prawo do ziemi, czyli polska wieś 100 lat temu.
s. 28 – 33
1. Chłopi w XIX wieku mieli wolność osobistą i ziemię na własność (ale nie wszyscy).
2. Chłopi różnili się pod względem majątkowym:
- bogaci gospodarze, właściciele dużych gospodarstw powyżej
10 ha (10 – 70 ha),
- właściciele średnich gospodarstw 6 – 11 ha,
- właściciele małych gospodarstw ok. 5 ha,
- bezrolni, chałupnicy, zagrodnicy, biedota wiejska.
3. Jak gospodarowali bogaci rolnicy? podręcznik s. 29
4. Jak wyglądała wiejska chata?
5. Do czego służyła karczma?
6. Czym był targ?
XV
Temat: Kiedy Ojczyzną był język i mowa, czyli o tym, jak być Polakiem bez Polski? Polacy pod zaborami.
s. 33 – 38
1. Polacy podlegali działaniom wynaradawiającym (rusyfikacja, germanizacja).
2. Polacy bronili się:
- organizowali powstania,
- manifestacje,
- tajne organizacje,
- strajki (1901 r. strajk szkolny dzieci we Wrześni),
- W Czersku na początku XX w. też wybuchały strajki szkolne.
- emigracja,
- chłop Michał Drzymała zamieszkał w wozie cyrkowym broniąc polskiej ziemi.
3. Sytuacja Polaków w zaborach była różna. W zaborze austriackim po 1867 r. nie prześladowano Polaków.
XVI
Temat: Praca organiczna i jej znaczenie.
s. 34
1. Pokojowym działaniem dla dobra Polski i Polaków była praca pozytywistyczna, praca organiczna, praca u podstaw.
Ta myśl pojawiła się w zaborze pruskim w I połowie XIX w., w pozostałych zaborach po Powstaniu Styczniowym w II połowie XIX w.
2. Celem tych działań było wzmocnienie społeczeństwa polskiego i przygotowanie się do walki o niepodległość.
3. Kto i jak mógł prowadzić pracę organiczną:
- matka, babcia czy inni członkowie rodziny wychowywali młode pokolenie,
- Jan Matejko, Juliusz Kossak, Stanisław Wyspiański, Jacek Malczewski – malowali obrazy poświęcone historii Polski i przedstawiające piękne polskie krajobrazy,
- Henryk Sienkiewicz, Bolesław Prus pisali powieści dla Polaków “ku pokrzepieniu serc”,
- Maria Konopnicka napisała “Rotę”, bajki “O sierotce Marysi”.
Zadanie domowe
Wypiszę sławnych Polaków na świecie i ich osiągnięcia.
Podr. s. 37 – 38.
Przeczytaj:
Zbigniew Nienacki “Wyspa Złoczyńców”.
Alfred Szklarski “Przygody Tomka...” kilka tomów
XVII/XVIII
Temat: Jak sprawowano władzę w państwach europejskich
w II poł. XIX w.
s. 38 – 42
1. Ludzie w XIX w. zabiegali o wolność.
2. Ogół wolnych ludzi to obywatele posiadający prawa i obowiązki.
3. Prawa te wynikają z praw naturalnych i godności człowieka
- prawo do życia,
- prawo własności,
- do wolności,
- do swobody wyznawania religii,
- do osiedlania się,
- do głoszenia własnych poglądów,
- do tajemnicy korespondencji,
- do wolności słowa.
4. Zasady nowoczesnego państwa:
➢ zasada suwerenności narodu,
➢ zasada spisanej konstytucji (najważniejszego dokumentu w państwie),
➢ zasada spisania i przestrzegania praw obywatelskich,
➢ zasada trójpodziału władzy na władzę ustawodawczą (parlament), władzę wykonawczą (rząd) i władzę sądowniczą (niezawisłe sądy).
5. Partia polityczna[ pars – z j. łacińskiego – część] to grupa ludzi o podobnych poglądach, o pewnej organizacji, mająca program działania, dążąca do celu:
- zdobycie władzy,
- utrzymania władzy,
- wpływu na władzę (w parlamencie, na ulicy).
XIX/XX
Temat: Wynalazki, które zmieniły świat.
s. 43 – 49
1. Wynalazki można zastosować, wykorzystać z korzyścią dla człowieka lub przeciw człowiekowi.
2. “Potrzeba matką wynalazku”.
3. Wynalazki w dziedzinie transportu:
- samochód z silnikiem spalinowym 1885 r. Karl Benz, Gottlieb Daimler,
- 1895 r. elektryczne tramwaje, elektryczne pociągi,
- tunele i kanały,
- samolot 1903 r.,
- rower (1817 r.) 1867 r. (Dawid Kobus klasa VI c – referat w bibliotece)
4. Wynalazki w dziedzinie komunikacji:
- telegraf,
- telefon,
- radio,
- telewizja.
Zadanie domowe
Jak wynaleziono żarówkę?
Jak żarówka zmieniła życie ludzi?
Żarówkę wymyślił Tomasz Edison.
Był bardzo wytrwałym człowiekiem.
Jakie wynalazki skonstruował T. Edison? (Dawid Karczyński – referat w bibliotece)
XXI
Temat: Przełom wieków XIX/XX - powtórzenie wiadomości.
s. 24 – 49
|
|
Historia
